YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) SALGINININ EKONOMİK VE SOSYAL HAYATA ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Dünyayı etkisi altına alan Coronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle son günlerde kamu otoriteleri tarafından birçok değişiklik yapılmaktadır. Son olarak, TBMM tarafından kabul edilen 7244 sayılı “Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 17/04/2020 tarihinde yürürlüğe girerek ekonomik ve sosyal hayata ilişkin yeni düzenlemeler ve bir takım kısıtlamalar getirilmiştir. 7244 sayılı Kanun ile getirilen bir kısım değişikliklere aşağıda yer verilmiştir.
-
1. İş Sözleşmeleri İşverenler Tarafından 3 Ay Süre İle İş Kanunu’nun 25/II Maddesinde Yer Alan Ahlak ve İyi niyet Kurallarına Ayrılık Halleri Dışında Feshedilemeyecektir
Her ne kadar kısa çalışma ödeneği başvurusunda bulunan işverenlerin İş Kanunu’nun 25/II maddesinde yer alan hususlar dışında, işçileri işten çıkarması halinde işlem başvuru esnasında ise başvurunun reddedilmesine, ödenek bağlanmışsa faiziyle işverenden alınmasına sebebiyet vermekte olsa da, tüm işverenler bakımından iş sözleşmesini sona erdirmeye yönelik bir kısıtlama bulunmamaktaydı. 7244 sayılı Kanun ile tüm işverenlerin her türlü iş veya hizmet sözleşmesinin kanunun yürürlüğe girmesi tarihi ve 3 ay süre ile İş Kanunu’nun 25/II maddesinde yer alan ahlak ve iyi niyetle kurallarına aykırılık halleri dışında feshetmesi yasaklanmıştır.
İşveren veya işveren vekilleri fesih yasağına aykırı şekilde hareket etmeleri halinde, iş akdini feshettikleri her işçi için fiilin işlendiği tarihte brüt asgari ücret tutarında idari para cezasına mahkum edilecektir.
-
2. İşveren Tarafından İşçiler Tek Taraflı Olarak Ücretsiz İzne Çıkartılabilecektir
4857 sayılı İş Kanunu’nda işçinin ücretsiz izin kullanabileceği haller işçinin talebine bağlı ve sınırlı olarak düzenlenmiştir. İşveren tarafından ücretsiz izin kullandırılması ise, 7244 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesine kadar, İş Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca, ücretsiz izin kullandırılması kararının alındığı tarihten en az 6 iş günü öncesinde işçiye yazılı olarak bildirilmesi ve kararın işçi tarafından yazılı olarak kabul edilmesine bağlıydı. Ancak, 7244 sayılı Kanun ile işveren tarafından 3 aylık süreyi geçmemek üzere işverenin işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabileceği düzenlenmiştir. Bu halde, işçinin iş akdini haklı nedenle derhal feshetme hakkı da bulunmamaktadır.
-
3. Kısa Çalışma Ödeneği Başvurularında Uygunluk Tespiti Sonucu Beklenilmeksizin Ödemelere Başlanılacaktır
İş-Kur tarafından, Türkiye genelinde Coronavirüs (Covid-19) salgını kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle iki milyonun üzerinde kısa çalışma ödeneği başvurusunda bulunulduğu belirtilmiştir. Bu halde, başvuru yoğunluğu nedeniyle iş müfettişleri tarafından uygunluk tespitlerinin yapılması ödenek bağlanması sürecini geciktirmektedir. 7244 sayılı Kanun ile kısa çalışma ödeneği başvuruları akabinde iş müfettişleri tarafından yapılacak olan uygunluk tespiti sonuçlarının beklenmeksizin, işverenler beyanları doğrultusunda kısa çalışma ödemelerinin gerçekleştirileceği düzenlenmiştir. Ancak belirtmek gerekir ki, bu düzenleme kısa çalışma başvurularının doğrudan kabulü anlamını taşımamakta olup, iş müfettişleri tarafından daha sonra yapılacak olan inceleme neticesinde başvurunun reddi söz konusu olabilecektir.
-
4. İşçilere Nakdi Ücret Desteği Verilecektir
Ücretsiz izne ayrılan, şartları sağlamaması sebebiyle kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan ve 15/03/2020 tarihinden sonra işten çıkarıldığı halde işsizlikten ödeneğine hak kazanamayan işçilere herhangi bir kuruluştan yaşlılık aylığı almamak ve 3 ayı geçmemek kaydıyla ücretsiz izinde bulundukları ve işsiz kaldıkları süre boyunca günlük 39,24.-TL nakdi ücret desteği verilecektir. Yapılan ödemelerden damga vergisi kesintisi yapılacaktır.
-
5. Toplu İş Uyuşmazlıklarına İlişkin Süreler 3 Ay Uzatılmıştır
Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması ile toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin sürelerin maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle uzatılmasına karar verilmiştir.
-
6. Ecri misil ve Benzeri Ödemeler 6 Aya Kadar Ertelenmiştir
Hazine taşınmazlarına ilişkin olarak sözleşmeye istinaden ödenmesi gereken bedeller ile ecri misil bedellerinden 01/04/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenleri başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelemeye Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Milli Parklar Kanunu’na tabii yerlerde 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılan kiralamalardan 01/04/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken bedeller başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenmeye Tarım ve Orman Bakanlığına yetki verilmektedir. Bu süreler, bitiminden itibaren ilgili Bakanlıklar tarafından 3 aya kadar uzatılabilecektir.
Büyükşehir Belediyeleri, Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara ilişkin olarak ilgili mevzuatınca yapılan satış, ecri misil ve kiralamadan kaynaklanan bedellerin veya tutarların ise, 19/03/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken kısımlarının 3 ay ertelenmesine Büyükşehir Belediyeleri, Belediyeler ve Birliklerde Meclis, bağlı kuruluşlarda ise yetkili karar organı yetkili kılınmaktadır.
Bahsi geçen alacaklar ertelenen süre sonunda ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilecektir.
-
7. Genel Kurul Toplantıları 3 Ay Süre İle Ertelenmiştir
Dernekler Kanunu ve Türk Medeni Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları ile dernekler tarafından verilecek bildirim ve beyannameler, Kooperatifler Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları ve Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları 3 ay süre ile ertelenmiştir. Ayrıca, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu uyarınca 2020 yılı Mayıs ayı içerisinde yapılacak olan birlik genel kurulunun bir sonraki yıl genel kurulu ile birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
-
8. İşyerlerine ve İşletmelere Vergi Kolaylığı ve Destek Ödemesi Sağlanacaktır
Büyükşehir Belediyeleri, Belediyeler ve bağlı kuruluşlarının gelir vergisi tevkifatı beyan ve ödeme süreleri ile tüm sosyal sigorta prim ödemeleri 3 ay ertelenmektedir.
Büyükşehir Belediyeleri ile Belediyeler, kendisinden izin veya ruhsat almak ya da hat kiralamak suretiyle çalışan gerçek ve tüzel kişilere, toplu taşıma hizmetinin kesintisiz olarak yürütülebilmesiyle sınırlı olacak şekilde ve maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık süreyle sınırlı olmak üzere meclis kararıyla gelir desteği ödemesi yapabilecektir.
Ayrıca, toplu taşıma hizmeti verenlere, Büyükşehir Belediyeleri ile Belediyeler kendisinden izin veya ruhsat almak ya da hat kiralamak suretiyle çalışan gerçek ve tüzel kişilere, toplu taşıma hizmetinin kesintisiz olarak yürütülebilmesiyle sınırlı olacak şekilde 3 aylık süreyle sınırlı olmak üzere meclis kararıyla gelir desteği ödemesi yapabilecektir. Belirlenen döneme tekabül eden ruhsat, izin, hat kirası borçlarını faizsiz olarak 3 ay ertelenebilecektir.
Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin ise yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergilerinin faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunulamayan dönemlere isabet eden kısmı alınmayacaktır.
-
9. Sermaye Şirketlerinin Kar Dağıtımına Sınırlandırma Getirilmektedir
Türk Ticaret Kanunu’na eklenilen geçici madde ile sermaye şirketlerinde 30/09/2020 tarihine kadar, 2019 yılı net dönem kârının yalnızca %25’ine kadarının dağıtımına karar verilebileceği, geçmiş yıl karlarının ve serbest yedek akçelerin dağıtıma konu edilemeyeceği, genel kurulca yönetim kuruluna kar payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyeceği hüküm altına alınmaktadır. Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kar payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmaması veya kısmi ödeme yapılmış olması halinde ise, 2019 yılı net dönem karının %25’ini aşan kısma ilişkin ödemeler ertelenecektir.
-
10. Üretici, Tedarikçi ve Perakende İşletmelerin Fahiş Artış Yapması Yasaklanmaktadır
Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacağı düzenlenmiştir. Düzenleme ile üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından, bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapması ve piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunması yasaklanmaktadır. Bu yasaklamaların denetlenmesi amacıyla Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulacak olup, idari para cezası uygulaması ve her türlü tedbirin alınması mümkün olacaktır.
-
11. Hazine ve Maliye Bakanlığı Bilişim Sistemlerinin Herhangi Bir Nedenle Çalışmaması Halinde Yaptırım Uygulanmayacaktır
Deprem, yangın, sel gibi doğal afetler ile salgın hastalık veya Hazine ve Maliye Bakanlığı bilişim sistemlerinin herhangi bir nedenle çalışmaması gibi mücbir sebep hallerinde, veri, bilgi ve belgelerin oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafazası ve ibrazına ilişkin yöntemler Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecektir. Mücbir sebep hallerinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı bilişim sistemleri üzerinden yürütülen işlemlerde yaşanabilecek gecikme nedeniyle ilgililere gecikme faizi, gecikme zammı ve ceza gibi yaptırımlar uygulanmayacaktır.
-
12. Seyahat Acentalarına İşletme Belgesini Devredebilme İmkanı Getirilmiştir
Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nun 4. maddesi değiştirilerek, Bakanlıktan izin almak kaydıyla işletme belgesi acenta unvanından bağımsız olarak başka bir tüzel kişiliğe devredilebileceği ve devrin Bakanlık siciline işlendiği tarihte hüküm ifade edeceği düzenlenmiştir. Ayrıca, devredilen işletme belgesinde yer alan acenta unvanı veya iltibasa yol açacak unvan 10 yıl içerisinde hiçbir seyahat acentasına kullandırılmayacağı ve işletme belgesini devreden tüzel kişiliğe 3 yıl içerisinde yeniden işletme belgesi verilmeyeceği belirtilmiştir.
Ayrıca, Seyahat Acentalarının yıllık aidatlarının ertelenerek 2020 yılında alınmayacağına dair hüküm getirilmiştir.
-
13. Yaşlılar ve Engellilere Yapılan Yardımlarda Ağır Engellilik Şartı Aranmayacaktır
Bakım merkezlerinde bakım hizmeti sunulabilmesi için aranan gelir ölçütü ve ağır engellilik şartı ile hizmet alımıyla bakım hizmeti sunulabilmesine için aranan gelir ölçütü şartı 3 ay süre ile aranmayacaktır. 3 aylık bu süre Cumhurbaşkanı tarafından 1 yıla kadar uzatılabilecektir.
-
14. Konut ve Faaliyetleri Durdurulan İşyerlerinin Su Faturaları Ertelenecektir
Büyükşehir Belediyeleri, Belediyeler ve bağlı kuruluşlarının konutlara ve faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işyerlerine ilişkin su tüketimine bağlı alacaklarının 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenlerle sınırlı olmak üzere, Belediye Meclisi tarafından ertelenebilmesi mümkün olacaktır. 3 aylık süre bitiminden itibaren, süre 3 aya kadar daha uzatılabilecektir. Söz konusu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar eşit aylık taksitler halinde ve herhangi bir gecikme zammı veya faiz uygulanmadan tahsil edilecektir.
-
15. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Kapsamında El Konulan Cihazlar Kullanıma Sokulabilecektir
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Kapsamında el konulan ve bulaşıcı salgın hastalıkla mücadele ile doğrudan ilgili tıbbi cihaz ve malzemelerin delil olarak saklanmasına gerek bulunmaması halinde yeteri kadar numune alındıktan veya her türlü ayırt edici özelliği tespit edildikten sonra, 30/09/2020 tarihine kadar el koyan idare veya ilgili kamu kurumu tarafından soruşturma evresinde hakim veya kovuşturma evresinde mahkemeden tahsisi talep edilebilecektir.
-
16. Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerinin Borçları Yapılandırılacaktır
Tarım Satış Kooperatif ve Birliklerinin yeniden yapılandırılan ve yılda bir taksit olmak üzere ödenen Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kaynaklı kredi borçlarının 2020 yılına ait borç taksit ödemesi faizsiz olarak 2021 yılına, 2021 yılı dahil daha sonraki yıllarda ödenecek taksit tutarları ise faizsiz olarak birer yıl ertelenmektedir.
Ayrıca, 2020 yılı içerisinde geçerlilik süresi dolacak olan lisanslarının geçerlilik sürelerine ilişkin olarak tarım ürünleri depoculuk ruhsat süreleri 1 yıl uzatılmıştır.
-
17. Öğrenim Kredi Borçları Ertelenmiştir
Öğrenim kredi borçlarının 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken tutarlarla sınırlı ve başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle erteleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu süreler, bitiminden itibaren Gençlik ve Spor Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilecek olup, söz konusu borçlar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı, faiz veya Yİ-ÜFE uygulanmadan tahsil edilecektir.
-
18. Tedaş Alacaklarında Yapılandırma Söz Konusu Olacaktır
Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin (TEDAŞ) elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından -özelleştirme devir işlemleri sırasında TEDAŞ’a devredilmiş olan alacaklar- vadesi 01/02/2020 tarihi itibarıyla geldiği halde, yürürlük tarihi itibarıyla ödenmemiş ve ilgili Kanunlar uyarınca yapılandırılmamış olan alacaklarının asılları yapılandırılmakta ve fer’ilerinin tahsilinden vazgeçilmektedir. Uygun ödeme yapıldığı takdirde, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki sürelere herhangi bir faiz, zam ve katsayı uygulanmayacaktır.
-
19. Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde yürütüle Faaliyetlerin 4 Ay Süre İle Dışarıda Yapılmasına İmkan Verilmektedir
Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin 4 ay süreyle Ar-Ge ve tasarım merkezleri dışında da yapılması imkanı getirilmektedir. Bu halde, Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin Ar-Ge ve tasarım merkezleri dışında da yapılmasına ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında Bölge sınırları içinde yürütülen faaliyetlerin Bölge dışında da yürütülmesine 11/03/2020 tarihinden itibaren 4 ay süreyle sınırlı olmak üzere izin verilebilecektir.
-
20. Bazı İhaleler E-İhale Şeklinde Yapılacaktır
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, kiraya verilmesi, trampası, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması ve sınırlı ayni hak tesisi işlemleri ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi ve kullanma izni verilmesine ilişkin ihaleler, 31/07/2020 tarihine kadar hizmet bedeli karşılığında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bağlı ve ilgili kuruluşları ile bunların iştiraklerine ait teknik altyapı kullanılmak suretiyle elektronik ortamda yapılabilecek olup, bu süre Çevre ve Şehircilik Bakanınca 3 aya kadar uzatılabilecektir.
-
21. Üniversite Hastanelerine Kaynak Sağlanacaktır
Devlete ait üniversitelerin tıp fakülteleri ve diş hekimliği fakülteleri ile bunlara bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezi birimleri ile rektörlüklerine bağlı sağlık hizmeti sunan enstitülerin döner sermaye işletmesi birimlerinden, borç karşılama yüzdeleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek oranın altında kalanlara Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden kaynak aktarılabilecektir.
-
22. Ticaret Gemileri Denetimleri ve Denize Elverişlilik Belge Süreleri Ertelenmiştir
Ticaret gemilerine düzenlenen ve 11/03/2020 tarihi ile 31/07/2020 tarihi aralığında süresi dolan veya dolacak denize elverişlilik belgelerinin süresi 01/08/2020 tarihine uzatılmış, ticaret gemilerine yapılacak denetimler ise 01/08/2020 tarihine kadar ertelenmiştir.
-
23. Yapılması Gereken Muhtarlık Seçimleri Ertelenecektir
Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun uyarınca yapılması gereken seçimler ertelenecek olup, 2020 yılı içerisinde yapılmayacaktır.
7244 sayılı Kanun ile ne gibi yükümlülüklerinizin bulunduğuna ve Coronavirüs (Covid-19) Salgını kapsamında sürecin tarafınızca yasal düzenlemelere uygun ve etkin şekilde yönetilmesine ilişkin olarak hukuki destek almak istemeniz halinde lütfen iletişim bilgilerimizden bize ulaşınız.
Öz&Öz Hukuk Bürosu